Οι πολλές άγνωστες λέξεις των αφηγήσεων μας οδήγησαν σε μία αυτόνομη έρευνα για τις ξεχασμένες λέξεις του Δονουσιώτικου προφορικού λόγου. Τις καταγράψαμε και μαζί με τη σημασία τους τις παραθέτουμε αλφαβητικά σαν ένα γλωσσάρι της ντοπιολαλιάς της Δονούσας.
A
Αγκλούπι φλασκί
Αελιά αγελάδα
Ακίσι ελαφρόπετρα
Άκνιος ώριμος
Αλαφροίσκιοτο ονειροπαρμένος
Αλεφαντού αυτή που υφαίνει
Αλισίβα μείγμα με στάχτη που χρησιμοποιούσαν για να μαλακώσουν τα ρεβύθια
Αλημένω περιμένω κάποιον
Αλητάνα παρτέρι με λουλούδια
Αλλαξιμάρι ανταλλαγή
Ανασέρνω Ανεβάζω τον κουβά από το πηγάδι
Ανεμαλλαριά αναμαλλιασμένη
Ανεμελάδες καινούργιοι βλαστοι στα δέντρα
Ανεορεύω βλέπω αν όλα είναι καλά
Ανεράδες νεράιδες του κακού
Ανεψητάρι πολύ αδύνατος
Ανιστορώ νοσταλγώ
Αντιγριτσώνω εναντιώνομαι
Αξάνιε πρόσεχε
Αξάργου επίτηδες
Αξίαλο γιαούρτι
Απεργέλαχτο χωρίς σημασία, ουδέτερο
Αποκούνι το τελευταίο παιδί ,το μικρότερο
Αρασοτρουβάς τσάντα φτιαγμένη από παλιά υφάσματα
Αργάτι ρόκα που κάναν το μαλλί
Αρμεός Κουβάς για γάλα
Αυγατίζω πολλαπλασιάζω
Β
Βαϊλίζω νανουρίζω
Βέργα ραβδί, ξύλο
Βούδι μικρό βόδι
Βουδιά τα κόπρανα του βοδιού
Βουκέντρι ξύλο που βαράω τα γαιδούρια
Βουρλίζομαι νευριάζω
Γ
Γαλιότες πειρατές που ερχόντουσαν με γαλότα (βάρκα με 40 κουπιά)
Γιάντα γιατί
Γιατάκι κρεβάτι
Γιμέλια δίδυμα
Γλεούδια διάφορα μεζεδάκια ή γλυκά
Γλυκάδι ξίδι
Γλύνα το βούτρρο από το χοιρινό
Γόζεται βογγάει
Γουβρίζω πλαγιάζω
Γράζω γκρινιάζω
Γυρευγοντίς πας γυρεύοντας
Δ
Δαμαλάκι μοσχαράκι
Διαλιστίρι χτένα
Διαρμίζω καθαρίζω
Διαρτωμένο καθαρό
Διονίζω ανακατεύω το γάλα στη διαδικασία της τυροκομίας
Διόνυστρο το ξύλο με το οποίο ανακατεύεται το γάλα όταν φτιάχνεται το τυρί
Δέμα περιτριγυρισμένο χωράφι όπου βόσκαν τα κατσίκια
Δουλιώ φοβάμαι
Ε
Έχω τα θάρη μου εχω τις ελπίδες μου
Ζ
Ζανιά αταξία
Ζαούλια μάγουλα
Ζαουργιανό κακιασμένο
Ζάρα μεγάλο πηλινο πιθάρι
Ζάφτι δεν τον κάνω ζάφτι, δεν τον κάνω καλά
Ζουζαλιά μουτζούρα από τζάκι
Ζούλα κατσίκα
Η
Ηξάνω κοιτάζω
Θ
Θροφαντός χοντρούλης
Θωρώ κοιτάζω
Ι
Ιντερέσο έντονη λογομαχία
Κ
Καβαλίνα τα κόπρανα του γαϊδάρου
Καβούλα πολύ μικρό στρογγυλό τυράκι
Καεράτι εχω πρεμούρα με κάτι, κάνω γρηγορα
Κάιμα αφόρητη ζέστη
Κακοφόρμησε χειροτέρεψε
Καλαδελφός παιδιά βαφτισμένα από τον ίδιο νονό
Καλιστρίνα πρωτοχρονιάτικος μποναμάς στα μικρά παιδιά
Καμιτή στραβή
Καπάτσος ικανός
Καράβολας σαλιγκάρι
Καρεάτι βάζω δύναμη για κάτι
Κατάχαμα στο έδαφος
Κατσαφόρα το σχοινί που δέναν το πανί στις βάρκες
Κατσι κατσι σιγά σιγά
Κατσικωθώ επιβάλω τον εαυτό μου
Κατσιφάρα ομίχλη
Κατσούνι φάβα
Κιαρά θεία
Κλαδίσκος κλαδευτήρι
Κοκολίδια μικρά ξύλα
Κονάκι σπίτι
Κοντήλισα ξεροκατάπια
Κόπανος γουδί
Κορδώνομαι κοκορεύομαι
Κούκος καπελάκι αντρικό
Κουμάσι κατεργάρης
Κουμουλιά πιάτο γεμάτο μέχρι πάνω
Κουρκουνιά κανάτα
Κουρούπι πήλινο μεγάλο πιθάρι που έβαζαν κρασί
Κούσουλα σκουπίδια
Κουσουμάρω επιθυμώ
Κουτουμίζω νυστάζω
Κουτσουνόρης πειρασμός
Κουφός ποντίκι
Κύλισμα τροπος σκαψίματος –φέρνω τούμπα το χω΄μα
Λ
Λάγκα γούβα
Λαίνι στάμνα
Λακανίδια γάστρα του Πάσχα
Λαλά γιαγιά
Λαντουρίζω χύνω κατι υγρό εδώ κι εκεί
Λάου λάου σιγά σιγά
Λαφάζω λαχανιάζω
Λεβάρω σηκώνω
Λιμεντάρομαι μιλάω συνέχεια για κάτι
Λιμεντάρω μιλάω πολύ
Λίχνος καντήλι
Λούγκρος λαίμαργος
Μ
Μαγεριό κουζίνα, χώρος για μαγείρεμα
Μαγκάλι έβαζαν τα κάρβουνα από το τζάκι για ζεστασιά στο σπίτι
Μαιζούβελο βολικό
Μανέλα το ξύλο από το οποίο κρεμούσαν τα κρεμμύδια για να ξεραθούν
Μαντουδία σκάρφισμα για να πετύχω το σκοπό μου
Μαρτακούδια μανουσάκια
Μελιτούνα μελίγκρα
Μιογγίσι σου δίνει κάτι με τσιγκουνιά
Μισερός αυτός που δεν μπορεί να κοιτάξει τον εαυτό του
Μισερώθηκα χτύπησα
Μόδος χρόνος
Μονεστάδα όλα μαζί
Μουλακιάζω ο πόνος μου σιγά σιγά περνάει
Μουρέλο καλό κομμάτι ψαριού
Μουστουρής επισκέπτης
Μπαλάζα ζυγαριά
Μπαμπαούνα κάτι που διαδόθηκε παντού
Μπάρι παλιός καναπές με αποθηκευτικό χώρο
Μπονόρα πολύ πρωί
Μποξάς σάλι
Μπούζι πολύ κρύο
Μπρακάτσι τσίγκινο ποτήρι νερού με χερούλι
Μπροστομούνα ποδιά
Μπρουλιά αρμαθιά
Ν
Ναμικιώρης γρουσούζης
Νταλώνομαι κοιτάω επίμονα
Ντιριέμαι διστάζω
Ξ
Ξαρταρώνω βγάζω τα πανιά του μύλου
Ξεκαμπουνιάζω κόβω την κορυφή του κρεμμυδιού, που πάει να ανθίσει
Ξέκιωσα ψόφησα
Ξεμπαρλακομένο χαλασμένο
Ξεμπιτάρω εξολοθρεύω
Ξεντέρι ξεχυλωμένο
Ξόνι αντικείμενο σχετικό με τον μύλο
Ξόρκισες, με ξόρκισες, με νευρίασες
Π
Παγκάδα μακρόστενο τσιμεντένιο κάθισμα
Παζούρι αγγουράκι στρογγυλό παραδοσιακό
Παραστιά τζάκι
Πάρβας θείος
Παστούρα το σκοινί που έδεναν τα ποδια του γαϊδάρου
Πατατούκα παλτό
Πατουχιές πατημασιές
Παυλος ψωμί ζυμωτό
Περγαλίδι μικρό περιβόλι
Περγελώ κοροϊδεύω
Πεσκέσι δώρο
Πιταριδου το ξύλο- πλάστης που κάνανε τα πιταρίδια (παραδοσιακό ζυμαρικό)
Πιτιλιά μικρή σταγόνα
Πιτιλίζει ψιλοβρέχει
Πλάστιγγα ζυγαριά για βαριά αντικείμενα
Πλατυφέγγι πανσέληνος
Πλευριτώθηκα πιάστηκα (όταν σε φυσάει ένα ρεύμα αέρα). Χαρακτηριστική φράση: Εδώ που φιονίζει ο βοριάς, θα πλευριτώσεις
Πορύχια τα βλαστάρια των αγριόχορτων
Ποτιστικό χωράφι που ποτίζεται, μπαξές
Πουντάρι άκρη άκρη
Πρεσέρνω σφίγγω
Ρ
Ρακεζό αποστακτήριο ρακής
Σ
Σαλαβατώ κάτι κάνω συνέχεια
Σάματι μήπως
Σαπούνι σαγόνι
Σισταμονήσου Κάτσε καλά
Σιχλα κουβάς
Σκαρπέτα κουβέρτα μάλλινη
Σκιάδι ψάθινο καπέλο
Σκόλη γιορτή
Σκουπετάρω φωνάζω
Σκουρδουκέλα κολοτούμπα
Σκουτελικά πιατικά
Σκρόφα θηλυκό γουρούνι
Σούβλι κρέμα από αλεύρι, λάδι, νερό στο τηγάνι
Σουλατσάρω κάνω βόλτες
Σουλώνω τρυπώνω
Σπολάτε μου συγχωρέστε με
Σπουρδώ σπαρταρώ
Στέος στέγη
Στηλώθηκα έφαγα καλά
Στομούχι κάλυψη στο στόμα του γαϊδουριού
Στουπίζει χιονίζει
Στρεματίζω σκάβω βαθιά
Συγκουρτώ ταιριάζω (δεν συγκουρτώ)
Συμούθερνα θα σου σπάσω τη μούρη
Συμπράγκαλα πράγματα
Σχολιαρούδι το παιδί που πάει σχολείο
Τ
Τένιερο λεπτεπίλεπτο
Τουμπανάς ταψί που έβαζαν τη φάβα
Τούρλα έως πάνω γεμάτο
Τρατάρω κερνάω
Τραχιλιά σαλιάρα για μωρά
Τρετσάρω ρήμα σχετικό με τον μύλο
Τρικό ζακέτα
Τρουβάς ταγάρι
Τρούμπα ανεμοστρόβιλος στη θάλασσα
Τσαιλι χαλίκι
Τσακουμάκι αναπτήρας
Τσαπούρα μπόρα
Τσιγκάζω περνάω μέσα από βράχους (αναφέρεται στο νερό όταν βγαίνει μέσα από τα βράχια)
Τσιμισκάδι τυροβόλι
Τσίμπα κορυφή
Τσολόχα βρόμικη, ακατάστατη
Τσουράπια κάλτσες
Φ
Φακλάνα ψηλή και άχαρη Γυναίκα
Φανός καμινάδα
Φαούδι γκρινιάρικο παιδί
Φαστούδι έχει φαστούδι, μιλάει πολύ και γρήγορα
Φαφελωμένος προσηλωμένος –περπατώ γρήγορα
Φιονίζω περνάω μέσα από τρύπες (αναφέρεται στον αέρα όταν περνάει από τις τρύπες. Π.χ στις ξερολιθιές)
Φιούνι Μικρή τρύπα που περνάει ο αέρας
Φίρμα ριπή αέρα
Φιουνιεί Μπαίνει άερας
Φουτάς το παραδοσιακό μαντήλι των γιαγιάδων
Φτέρα μικρό απότομο μονοπάτι
Φτερό κοφτερός βράχος πάνω από γκρεμό
Χ
Χάλαβρο πολλές πέτρες
Χαλινάρι τα γκέμια του γαιδάρου
Χάμο κάτω
Χαχόλος ατιμέλητος
Χάψαλος γέρος, αδύναμος
Χερότια γάντια
Χοχλίδια πετραδάκια