Η Ειρήνη Πρασίνου γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Μερσήνι. Ιδιαίτερα πολυπράγμων η ίδια, στις αφηγήσεις της αναφέρεται στην παραδοσιακή ζωή του Μερσηνιού. Μας πηγαίνει πίσω όταν ακόμα οι γυναίκες πλέναν τα ρούχα τους στην Πηγή του Μερσηνιού χρησιμοποιώντας στάχτη. Μας μιλάει για τις δεισιδαιμονίες του χωριού, για το πώς έφτιαχνε τη μηζύθρα και μας λέει αστείες ρίμες που ανταλλάζαν μεταξύ τους στις βραδινές βεγγέρες. Παλιές τεχνικές, παλιές ιστορίες. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει και η γνώση της γύρω από την πρακτική ιατρική και τα γιατροσόφια της εποχής.
Η Σοφία Σιγάλα γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Μεσαριά. Ο άντρας της ήταν ο μυλωνάς του Πάνω Μύλου και μαζί προμηθεύαν το χωριό με φρέσκο παξιμάδι και ψωμί από τον ξυλόφουρνό τους. Οι αφηγήσεις της περιστρέφονται συχνά γύρω από αυτά τα θέματα. Αλλά όχι μόνο. Ιστορίες από τα χωράφια, τις γαλαρίες, την Κατοχή, την καθημερινότητα στη Μεσαριά, τις νεράιδες και φυσικά τα περίφημα κουκλάκια- υπολείμματα του αρχαιολογικού οικισμού- τα οποία βρίσκαν θαμμένα στη γη και παίζαν σαν παιδιά.
Ο Δημήτρης Σκοπελίτης υπήρξε ο μακροβιότερος γραμματέας της Κοινότητας Δονούσας εξού και το παρατσούκλι του. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Κάμπο. Άνθρωπος με πολλές γνώσεις, ήταν ο άνθρωπος που σε παρέπεμπαν όταν ήθελες να μάθεις οτιδήποτε για την ιστορία της Δονούσας. Μουσικός ο ίδιος, έπαιζε λαούτο και ήταν ψάλτης στην εκκλησία. Για χρόνια δούλευε το θρυλικό Καφενέ, που λετουργούσε ως καφενείο, τηλεφωνείο και γραφείο της Κοινότητας ενίοτε. Οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού, η πρώτη εκκλησία η δημιουργία της Κοινότητας Δονούσας, η προσωπική εργασία των κατοίκων προκειμένου να γίνουν έργα στο νησί. Αλλά και η Δικτατορία, η ιστορία της ανασκαφής στο Βαθύ Λιμενάρι, ο σεισμός του 1956. Ακούγοντας το Γραμματικό μάθαινες για το νησί και αποκτούσες μια σφαιρική εικόνα της ιστορίας του.
Ο Σταύρος Πράσινος γεννήθηκε στην Καλοταρίτισσα και έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στο Μερσήνι παντρεμένος με την Ειρήνη Πρασίνου. Κουνιάδος και πολύ καλός φίλος με τη Φανή Πρασίνου από την Καλοταρίτισσα, οι δυο τους ήταν η καλύτερη παρέα να σου διηγηθούν τις παλιές ιστορίες πίνοντας ένα ποτηράκι ρακή γύρω από το μαντέμι μία χειμωνιάτικη βραδιά στη Δονούσα. Πειρατές, ληστές, γενναίοι βοσκοί. Δυνατοί άνθρωποι με σθένος και μεγάλα μουστάκια, ψαράδες, ερωτευμένοι που κρύβονται στη Φωκοσπηλιά. Αλλά και Κατοχή, επίταξη και συμβουλές για τη σωστή ρακή, τα σταφύλια και το περίφημο λιαστό κρασί της Καλοταρίτισσας.
Η Ελευθερία Σιγάλα γεννήθηκε στο Μερσήνι, όπου και μεγάλωσε. Μετακόμισε στην Αθήνα χωρίς ποτε να χάσει την επαφή της με το νησί. Στις αφηγήσεις της ακούμε για την Πηγή του Μερσηνιού, για τους κανόνες ποτίσματος, για τη δίκη που κάποτε έγινε εκεί και φυσικά για τις τοπικές νεράιδες και όλες τις δεισιδαιμονίες της εποχής. Μας μιλάει για όταν καλλιεργούσαν καπνά, για τις γαλαρίες που παίζαν σαν παιδιά, την Κατοχή και την επίταξη που επιβάλλαν οι Ιταλοί. Εξαιρετικά διαυγής, μία πολύτιμη πηγή πληροφοριών κυρίως για το Μερσήνι και όχι μόνο.
Η Φανή Πρασίνου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Καλοταρίτισσα και είναι μέχρι στιγμής η τελευταία κάτοικος του χωριού. Μιλήσαμε μαζί της ακολουθώντας την καθημερινότητά της. Πρώτα ενώ έβοσκε τα κατσίκια της και έπειτα σε μία βραδινή βεγγέρα παρέα με τον κουνιάδο της Σταύρο Πράσινο και τον ανιψιό της Λευτέρη Πράσινο. Ξεχωρίζει η ιστορία της από την Τουρκοκρατία για το πώς πρωτοκατοικήθηκε η Δονούσα. Και συνεχίζει με πειρατές, ψαράδες, ιστορίες από την καλλιέργεια κρεμμυδιού και καπνού και την Κατοχή. Ιδιαίτερα γλαφυρές είναι οι περιγραφές της για τους παλιούς γάμους που γινόντουσαν στα σπίτια αντί για την εκκλησία.
Ο Δημήτρης Κωβαίος και η Κατίνα Κωβαίου γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στη Δονούσα. Ο Δημήτρης στον Κάμπο και η Κατίνα στο Μερσήνι. Μετακόμισαν στην Αθήνα με το κύμα της εσωτερικής μετανάστευσης πρώτα η Κατίνα και αργότερα ο Δημήτρης, χωρίς ποτέ να χάσουν την επαφή με το νησί. Τώρα έχουν επιστρέψει ξανά και με την πρώτη ευκαιρία μοιράζονται τις ιστορίες τους και τις γνώσεις τους για τη Δονούσα. Οι περιγραφές τους είναι πυκνές. Μας μιλάνε για τα χρόνια που πρωτομπήκε ο ηλεκτρισμός και φτιάχτηκε το λιμάνι. Για το πρώτο ραδιόφωνο και την πρώτη τηλεόραση. Ιστορίες από το Μερσήνι, για την Πηγή, αλλά και το υπέδαφος που φημολογείται πως είναι κούφιο. Για την κατασκευή των μονοπατιών και την προσωπική εργασία των κατοίκων σε αυτά, το δημοψήφισμα της Δικτατορίας, το βομβαρδισμό του πλοίου στον Κέντρο και τις ανταλλαγές σε είδος μεταξύ των Δονουσιωτών ελλείψει χρημάτων.
Ο Κώστας Κωβαίος γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Κάμπο και υπήρξε για πολλά χρόνια Κοινοτάρχης. Μας μίλησε στο σπίτι του μαζί με τη γυναίκα του Καλλιόπη Κωβαίου. Αφορμή για την κουβέντα στάθηκε το γεγονός πως ήταν ο τελευταίος που ζούσε και είχε εργαστεί στα μεταλλεία του Κέντρου, αλλά και στα μεταλλεία των Μακάρων. Έζησε από κοντά το βομβαρδισμό του πλοίου στον Κέντρο κατά το ΄Β Παγκόσμιο Πόλεμο και το πλιάτσικο που ακολούθησε. Αυτάρκης ο ίδιος και η οικογένειά του γεωργός και βοσκός από μικρός. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και η περιγραφή της κατασκευής κάρβουνων στα χρόνια του.
Ο Στεφανόπουλος Μαρκουλής γεννήθηκε στον Κάμπο και έφυγε για την Αθήνα αμέσως μετά την Κατοχή, χωρίς ποτέ να χάσει την επαφή με το νησί. Στην κουβέντα που είχαμε μαζί του μας μίλησε κυρίως για το βομβαρδισμό του πλοίου στον Κέντρο κατά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και τα γεγονότα που ακολούθησαν με τους τραυματίες, τους νεκρούς, το πλιάτσικο. Μας μίλησε επίσης για το πώς φύγαν κάποιοι νέοι για τη Μέση Ανατολή την εποχή της Κατοχής, αλλά και για τον καφενέ του Σκοπελίτη και τον ασύρματο που λειτουργούσε εκεί. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός πώς οι γονείς του του έδωσαν για όνομα το επίθετο του παππού του (από την πλευρά της μητέρας του).
Ο Δημήτρης γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Μεσαριά, ενώ η Ειρήνη είναι γέννημα θρέμμα από το Μερσήνι. Ο Δημήτρης ήταν γνωστός για τις ρίμες του, τα αυτοσχέδια ομοιοκατάληκτα στιχάκια με τα οποία ευθυμούσαν στις παρέες και την εμπειρία του στα αμπέλια και τα κλαδέματα. Η Ειρήνη ζευγάριζε τα χωράφια, όργωνε με τη βοήθεια δύο ζώων. Έμπειροι αγρότες και βοσκοί, μας αφηγούνται την καθημερινότητα των δύο χωριών μέσα από το πρίσμα της διαρκούς ενασχόλησης με τον πρωτογενή τομέα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν το ποίημα της εκκλησίας της Αγίας Σοφίας που βρίσκεται στο Μερσήνι, τα λόγια από παλιά κάλαντα και οι ρίμες που μας αφηγείται ο Δημήτρης και φυσικά οι πολύτιμες συμβουλές του σε ότι έχει να κάνει με κρασιά, αμπέλια και κλαδέματα. Από τις αφηγήσεις δε λείπουν φυσικά οι ιστορίες για νεράιδες και βρυκόλακες που τριγυρνούσαν στην ευρύτερη περιοχή.
Η Φωτεινή Ζαφειροπούλου ήταν η επικεφαλής της ανασκαφής που έλαβε χώρα στη θέση Βαθύ Λιμενάρι της Δονούσας τη διετία 1969-1970 και που αποκάλυψε τον γεωμετρικό οικισμό που υπήρχε στην περιοχή. Εδώ μας διηγείται ανέκδοτες ιστορίες από εκείνη την ανασκαφή. Έμφαση δίνεται στις συνθήκες και την καθημερινότητα της ανασκαφής. Μας διηγείται τις δυσκολίες που αντιμετώπισε η ίδια και η ομάδα της όσο αφορά τις συγκοινωνίες της εποχής, το πώς τους αντιμετωπίσαν οι ντόπιοι, την επαφή που είχανε μαζί τους. Η συγκεκριμένη διήγηση αποκτάει ενδιαφέρον καθώς μας δίνει την εικόνα ενός «ξένου» για το νησί σε μία εποχή όπου δεν υπήρχαν ακόμα τουρίστες.
Η Σοφία Πρασίνου γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Μερσήνι. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του λόγου της αποτελούσε η χρήση αρχαιοελληνικών καταλήξεων στα ρήματα που χρησιμοποιούσε, δίνοντας στις αφηγήσεις ένα ιδιαίτερο ηχόχρωμα. Μας μίλησε για την Κατοχή και την επίταξη, την υποχρεωτική προσφορά ζώων και τροφών στους Ιταλούς κατακτητές, για τον αρχαίο οικισμό στο Βαθύ Λιμενάρι, την καθημερινότητα στο Μερσήνι, αλλά και για ιστορίες μαγείας από την Αμοργό και τη Δονούσα.
Η Σοφία γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Κάμπο και ήταν παντρεμένη με το Δημήτρη Σκοπελίτη το Γραμματικό. Από τις καλύτερες μαγείρισσες του χωριού, μας μίλησε για τα τοπικά φαγητά του Πάσχα, για το λιαστό γοπάκι, για τις ανταλλαγές σε είδος που έκαναν παλιά ελλείψει χρημάτων και για το εμπόριο κρεμμυδιών. Στο σπίτι της απαγορευόταν η λέξη «ξύδι». Το λέγανε «γλυκάδι» γιατί φοβόντουσαν μήπως στο άκουσμα της λέξης ξινίσει το κρασί.
Ο Αντώνης και η Φανή γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στον Κάμπο. Στη συζήτηση που είχαμε μαζί τους αναφέρθηκαν στο ζήτημα της διατροφής την περίοδο της Κατοχής με έμφαση στην ποσότητα ψαριών και χόρτων που τρώγαν εκείνη την εποχή. Μας μίλησαν για το ζύμωμα του ψωμιού, ενώ η Φανή έδωσε πολλές ντόπιες συνταγές που χρησιμοποιήθηκαν στην έκδοση «Η Δονούσα Μαγειρεύει» της Media Dell Arte.
Η Μαρία Πρασίνου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Καλοταρίτισσα και ήταν η καλύτερη υφάντρα της Δονούσας. Στην αφήγησή της μας μίλησε για την τέχνη του αργαλειού και μας διηγήθηκε μια παλιά ιστορία εξαιτίας της οποίας ξεκίνησε το όνομα Φανή στην Καλοταρίτισσα.
Η Ειρήνη Μαρκουλή γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Μεσαριά και ήταν παντρεμένη με το Γιώργο Μαρκουλή τον Ψηλό. Μας μίλησε για τη φτώχεια που αντιμετώπισαν τα παλιά χρόνια στο χωριό και την ανταλλαγή προΪόντων που έκαναν οι άνθρωποι προκειμένου να επιβιώσουν. Ο άντρας της ήταν χτίστης και ειδικευόταν στην κατασκευή τσιμεντόλιθων, οπότε μας περιέγραψε και τη διαδικασία κατασκευής τους.
Ο Γιώργος Πράσινος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Καλοταρίτισσα. Ήταν παντρεμένος με τη Μαρία Πρασίνου, που ήταν η καλύτερη υφάντρα του νησιού. Ο Γιώργος, έμπειρος ψαράς και γεωργός, μας μίλησε για τον παλιό τρόπο με τον οποίο ψαρεύανε αστακούς και σκάρους, όπως επίσης και για την παραγωγή καπνού στην Καλοταρίτισσα τα πολύ παλιά χρόνια.
Ο Γιώργος Μαρκουλής γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Μεσαριά. Στις αφηγήσεις του μας δίνει μία γλαφυρή εικόνα της καθημερινότητας στο χωριό, για τις οικογένειες, τους μουσικούς και ειδικά το λυράρη του χωριού. Καθώς έζησε και ίδιος τα γεγονότα με το βομβαρδισμό του πλοίου στον Κέντρο, μας περιγράφει το πλιάτσικο που ακολούθησε στις αποθήκες του από τους κατοίκους της Δονούσας.
Ο Νικόλας Βενετσάνος γεννήθηκε στον Κάμπο το 1944 και από τα τέλη της δεκαετίας του '70 μετανάστευσε στη Νέα Υόρκη της Αμερικής. Υπήρξε για χρόνια ο ιδιοκτήτης της ταβέρνας «Μελτέμι» μίας από τις πρώτες ταβέρνες της Δονούσας. Ο Νικόλας ηχογράφησε το 1978 τους μουσικούς της Δονούσας σε μία βραδιά στο σπίτι του Μπαρμπα Λιά για να ακούει λίγη Δονούσα στην Αμερική. Η ηχογράφηση επέζησε και είναι σήμερα η μοναδική σωζόμενη ηχογράφηση εκείνης της εποχής. Ο Νικόλας μας μιλάει για εκείνη τη βραδιά, όπως επίσης και για τα γλέντια που κάναν στον Καφενέ όταν ήταν μικρός.
Η Πλυτώ Πρασίνου, η μητέρα της Φανής Πρασίνου, γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Καλοταρίτισσα. Ήδη σε πολύ προχωρημένη ηλικία όταν τη συναντήσαμε, μόνο το άκουσμα της φωνής της είναι ένα σπάνιο αρχειακό υλικό. Μας μίλησε για την καλλιέργεια καπνού που γινόταν στα νιάτα της στην Καλοταρίτισσα.
Ο Αναστάσης Μαρκουλής γεννήθηκε στη Μεσαριά. Έζησε για ένα διάστημα στην Αθήνα, όπου δυστυχώς είχε ένα ατύχημα την περίοδο των Δεκεμβριανών (1944) και ακρωτηριάστηκε το πόδι του. Δεν το έβαλε κάτω. Επέστρεψε στη Δονούσα, παντρεύτηκε, έκανε οικογένεια και έγινε ο καλύτερος υποδηματοποιός του νησιού. Μας αφηγείται κυρίως για το πώς έφτιαχνε τα παπούτσια και μας δίνει και ένα ωραίο γνωμικό για το χταπόδι και το κρασί.
Η Ευαγγελία Πρασίνου γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Κάμπο. Πήρε το παρατσούκλι της από τον άντρα της Βασίλη Πράσινο ή Ψεύτης. Καθώς η αδερφή της ήταν η μαμή του νησιού, κλήθηκε και εκείνη πολλές φορές να ξεγεννήσει, αρχικά κατσίκια και στη συνέχεια και παιδιά. Καθώς ειδικευόταν και σε θέματα πρακτικής ιατρικής, μας διηγείται και μία ωραία ιστορία όπου ο γιατρός του νησιού σήκωσε τα χέρια ψηλά, οπότε ανέλαβε εκείνη.