Θεσμοί

Το 1951 δημιουργήθηκε η Κοινότητα Δονούσας. Μέχρι το 1962 η Κοινότητα δεν είχε σταθερό γραφείο και στεγαζόταν σε διάφορα προσωρινά κτίρια όπως για παράδειγμα στον «Καφενέ» του Δημήτρη Σκοπελίτη. Στα έγγραφα αυτά παρακολουθούμε τη διαδικασία ανέγερσης κοινοτικού γραφείου και της αγοράς εξοπλισμού όταν πια αυτό ολοκληρώθηκε.

Ο Δημήτριος Η. Σκοπελίτης (Γραμματικός) υπήρξε ο μακροβιότερος γραμματέας της Κοινότητας Δονούσας από το 1955 μέχρι το 1990. Εδώ διαβάζουμε τα επίσημα έγγραφα που αφορούν την πρόσληψή του.

Η σχεδόν ανύπαρκτη ιατρική περίθαλψη ήταν άλλη μία τεράστια δυσκολία που αντιμετώπιζαν οι Δονουσιώτες. Στα έγγραφα, που περιλαμβάνουν υγειονομικές αναφορές, τηλεγραφήματα για ιατρική βοήθεια, παράπονα για την ανεπαρκή ιατρική κάλυψη κ.α., περιγράφονται οι δύσκολες συνθήκες της εποχής καθώς χρειαζόταν να μεταβεί γιατρός από άλλα νησιά προκειμένου να αντιμετωπιστούν περιστατικά στη Δονούσα.

Το κτήριο του ιατρείου της Δονούσας χτίστηκε το 1986. Στα έγγραφα διαβάζουμε για τις δωρεές που έγιναν εξ Αμερικής προκειμένου να βρεθούν τα χρήματα ανέγερσής του και για την προσωπική εργασία που επιβλήθηκε από της Κοινότητα για να χτιστεί. Επίσης βρίσκουμε το πρακτικό της Κοινότητας για αποδοχή της χρηματοδότησης για αυτό το σκοπό.

Στη Δονούσα δεν υπήρχε ποτέ μόνιμος αστυνομικός. Στα έγγραφα διαβάζουμε οτιδήποτε έχει να κάνει με ζητήματα αστυνόμευσης και επιβολής του νόμου και την αλληλογραφία με τον κοντινό αστυνομικό σταθμό του Κουφονησίου (διαταγές, καταγγελίες, περιστατικά).

Επίσημα έγγραφα σχετικά με τη στράτευση Δονουσιωτών (στρατολογήσεις, κοινωνικά φρονήματα στρατεύσιμων, πτυχία).

Επίσημα έγγραφα που αφορούν εκκλησιαστικά ζητήματα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η χειρόγραφη επιστολή αδείας από το μοναστήρι της Χοζοβιώτισσας στην Αμοργό προς ένα Δονουσιώτη μοναχό προκειμένου να μεταβεί στη Δονούσα (άγνωστης χρονολογίας). Στα έγγραφα βρίσκουμε ακόμα επιστολές, τηλεγραφήματα, χειρόγραφες άδειες και οδηγίες για τη διαχείρηση ζητημάτων με άλλο από το ορθόδοξο δόγμα.

Καθόλη τη δεκαετία του '50 μέχρι και τις αρχές του ΄60, η Επιτροπή Εξακρίβωσης Απορίας υπάγεται στο Υπουργείο Πρόνοιας και έχει ως αποστολή να καταγράφει τις ανάγκες των απόρων του νησιού προκειμένου εκείνοι να λαμβάνουν επιδόματα και υλικά βοηθήματα από το κράτος. Σε αυτά τα έγγραφα βρίσκουμε την αλληλογραφία της Επιτροπής με το Υπουργείο προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες των άπορων Δονουσιωτών αλλά και τις υπερβολές εκ μέρους της Επιτροπής σχετικά με τον πραγματικό αριθμό των απόρων που οδηγούσαν σε επιπλήξεις και συστάσεις από μεριάς του Υπουργείου.

Πρόκειται για έναν οργανισμό που ιδρύθηκε με σκοπό να παράσχει εξοπλισμό (κυρίως ρούχα) στους Έλληνες στρατιώτες. Επίτιμη πρόεδρος ήταν η τέως βασίλισσα Φρειδερίκη. Στα έγγραφα διαβάζουμε τις επίσημες αλληλογραφίες για του εράνους της οργάνωσης.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται σε ένα από τα παρακάτω έγγραφα «Οι κάτοικοι της νήσου ταύτης μαστίζονται υπό οξυτάτης ένδειας». Στα έγγραφα που ακολουθούν παρακολουθούμε τις προσπάθειες από πλευράς κράτους και οργανισμών να ενισχυθούν οι άποροι κάτοικοι της Δονούσας με ρούχα, αλεύρι, αλλά και με προίκα οι «άπορες κορασίδες» (κουπόνια, δελτία, προνοιακή εργασία, επιδοτήσεις, προικοδοτήσεις, αγαθά και ιμάτια για απόρους, τυφλούς και αναξιοπαθούντες).