Από κει ηδόκα, λέει και ησύρε η Ντονούσα αθρώπους
© Φωτό: Δέσποινα Σπύρου
Πώς πρωτοκατοικήθηκε η Δονούσα. Ιστορία παλαιά.
Φ: Η Ντονούσα ήτον ακατοίκητη και ήτον, λέει, εδώ πάνω ένας βοσκός. Τότες λέει ήτον οι Τούρκοι, ξέρω πώς και τι; Ήρταν και μου τα `λεαν, τα `χω ξεχασμένα… Και είχαν, λέει, τα φερμάνια. Τα φερμάνια, λέει, τα `χαν οι Τούρκοι και `εν ηξέρω, λέει, αυτός τι ήκαμε και ηβοήθησε, λέει, σε κάποιον Τούρκο. Και του λέει, «Τι θέλεις να σου κάμω δώρο γι` αυτό που μου `καμες;» Λέει, «Θέλω την Ντονούσα.» «Ααα», λέει, «παιδί μου, εκείνο το ξερονήσι;» «Ω», λέει, «εκείνο δα θέλω γω.» Γιατί ήτον, λέει, ένας βοσκός απάνω και ηγάπαν αυτός την κόρη του και γι` αυτό. Κι από κει ηδόκα, λέει και ησύρε η Ντονούσα αθρώπους. Τα `λεεν ο παππούς σου ο Βασίλης, που τα `χεν, λέει, κι εκείνος ακούσει από του πατέρα του τον πατέρα. Ιστορία μεγάλη, ναι. Γιατί, Θεός συχωρέστον, ήτον καλόβολος γέρος κι άμα πέθανε η λαλά σου η Γιαλίτισσα… λοιπό`, ήθελε να `ρτω έτσι απ` τα χτήματα, να κάμω φαΐ, να μου λέει «έλα, έλα να σου πω.» Θα πάω το βράδυ κάτω, να κάτσω ας πούμε να μου λέει, παλαιά, προπάλαια! Εμένα αυτά μ` αρέσανε και μου τα `λεε. Πώς, ας πούμε, -(φωνάζει στα ζώα της) Έι, γαμώ το κέρατο του κερατά!- ηκατοικήθει, λέει, η Ντονούσα; Έλεεν, ένας βοσκός, σου λέει, ήτον απάνω και αυτός, κάποιος ας πούμε, είχε κάποια βοήθεια σε καέναν Τούρκο. «Τι θέλεις», λέει, «να σου κάμω δώρο γι` αυτή τη βοήθεια που μου `καμες;» «Εθέλω τη Ντονούσα.» «Ααα να μου ζητήσεις», λέει, «καμιά άλλη χάρη, α με τη Ντονούσα;» Λέει, «Αυτό θέλω γώ.» Γιατί ηγάπα, λέει… Καλή ώρα πώς πάνε, ας πούμε, βοσκοί στην Κέρο, στις Μάκχαρες, και αυτός ο βοσκός είχε μιαν κόρη και την είχεν ερωτευτεί αυτός που ήκαμε τη βοήθεια του Τούρκου. Έτσι, λέει, άρχισεν η Ντονούσα.
Κανόνες ποτίσματος στα περιβόλια. Η δίκη στην πηγή. Ιστορίες για νεράιδες στη βρύση.
Παλιές ιστορίες για πειρατές και κλέφτες. Η σπηλιά του Πονήρη, ζωοκλοπές, τα βασιλικά, οι Γαϊδουροσπηλιές.
Γεωργικές και κτηνοτροφικές εργασίες.